Het plan is om een bakje thee te drinken en een gebakje te eten. Een slagroomgebakje met aardbeien. Ik laat haar het eerste hapje proeven, wat volgt is een hardgrondig ‘getverderrie’. Die zag ik niet aankomen! Ze vind het anders zo lekker bedenk ik. Nou ja jammer, dan maar geen gebakje, ik besluit er verder niet op in te gaan laat het gebakje staan en stop intussen de was in de wasmachine. Wanneer ik dit gedaan heb en me terug draai naar de tafel, eet mw. (zichtbaar) met smaak van het ‘getverderrie- gebakje’ wat in een ommezwaai in haar mond verdwenen is. Lekker hoor, verzucht ze.
Zegt dit momentje niet dat een weigering of een nee van mensen met dementie niet altijd een afwijzing of een definitief nee betekent? Had ik bij haar negatieve uitlating het gebakje weg moeten zetten? Of moet ik geen eten & drinken meer aanbieden omdat er steevast volgt, ‘nee ik moet geen brood, ik hoef geen eten te hebben, ik heb geen honger..?’
Brengen we mensen met dementie niet naar de wc of wordt er niet gedoucht omdat hij/zij weigert wanneer het aan ze voorgesteld word? Denk je er wel eens bij na, dat een weigering kan komen door jou eigen houding, jou communicatie? Dat je misschien wel geen echt contact maakt en je je niet goed verplaatst in de ander met dementie? Dat we vaak te snel willen, en we zelf allerlei verwachtingen scheppen, het is nu tijd om te douchen dus moet er gedoucht worden. Of ze moet niet zo vervelend doen, altijd dat tegenwerken ze moet blij zijn dat we helpen!
Het klinkt je misschien vreemd in de oren maar het is helaas aan de orde van de dag dat mensen met dementie niet de zorg krijgen die ze nodig hebben simpelweg omdat er geen moeite genomen word, geen tijd geïnvesteerd wordt in wat nu werkelijk schuil gaat achter die weigering en veel afgedaan word met tegenwerken, ze zegt tenslotte nee, en iemand doet dwars.
Mijn persoon met dementie zou snel komen te overlijden wanneer ik alle keren dat ze weigert of nee zegt tegen eten & drinken niet zou proberen verder te kijken dan die weigering en ze dus geen eten & drinken zou geven. Wanneer ik niet verder had gekeken dan die nee, was ik er nooit achter gekomen dat ze helemaal niet wist wat ik bedoelde met een boterham of spaghetti. Dan was ik er niet achter gekomen dat ze het nodig heeft om het eten eerst te zien. En was ik er niet achter gekomen dat ze zich geneerde om te eten waar ik bij was. En was ik er niet achter gekomen dat ze van een rood bord of een bord met een gele rand, beter at dan de borden met andere kleuren.
Mijn persoon met dementie zou niet meer gewassen en/of gedoucht worden omdat er op die vraag/ voorstel bijna altijd een weigering of een nee volgde. Wanneer ik daar genoegen mee had genomen was ik er nooit achter gekomen dat ze overal nee op zei omdat ze bang was door de mand te vallen bij dingen die ze niet meer weet. Dan was ik er niet achter gekomen dat ze veel meer tijd nodig had om een vraag of voorstel te overdenken. Dan was ik er nooit achter gekomen dat mijn persoon met dementie echt kon ontspannen in de douche zolang je het woord douchen en haren wassen maar niet in de mond nam.
Is bij jou een nee of weigering van mensen met dementie, een definitief nee, of zie je een uitdaging om een nee om te buigen, te verleiden naar een ja of instemming? Doen we mensen met dementie niet te (ernstig) te kort door met het eerste nee genoegen te nemen ook als dat betekent dat ze niet de zorg krijgen die ze nodig hebben?
En begrijp me niet verkeerd, ik wil hier niet mee zeggen dat een nee of een weigering altijd een ombuigen/verleiden tot instemming betekent. Want soms is een nee of afwijzing ook echt een nee ook al betekent dit dat iemand niet meer eet en drinkt of verzorgd wilt worden. Want soms is geen zorg ook zorg. Maar laten we blijven investeren in het maken van echt contact, want dat is de sleutel naar belevingsgerichte zorg.